Xử Lý Khi Bị Dính Hóa Chất Vào Người Trong Phòng Thí Nghiệm

Hóa chất đóng vai trò quan trọng trong nhiều ngành công nghiệp như sản xuất, xử lý nước, nghiên cứu khoa học,… Tuy nhiên, phần lớn hóa chất có tính oxy hóa mạnh và ăn mòn, dễ gây tổn thương nghiêm trọng đến cơ thể nếu tiếp xúc trực tiếp.

Theo Cục Quản lý An toàn và Sức khỏe Nghề nghiệp Hoa Kỳ (OSHA), mỗi năm có hơn 50.000 trường hợp chấn thương do tiếp xúc với hóa chất trong phòng thí nghiệm, trong đó 20% liên quan đến bỏng hóa chất và tổn thương mắt. Hít phải khí độc, nuốt phải hóa chất hoặc tiếp xúc qua da cũng là những nguyên nhân gây tai nạn phổ biến, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe người lao động.

Bài viết này sẽ hướng dẫn cách xử lý nhanh chóng và hiệu quả khi bị dính hóa chất, giúp giảm thiểu tổn thương và bảo vệ sức khỏe an toàn.

Các Tác Hại Khi Bị Dính Hóa Chất

Mức độ nghiêm trọng sẽ tùy thuộc vào cách thức tiếp xúc, loại hóa chất cũng như nồng độ của nó, nhưng vẫn sẽ có những đặc tính gây hại chung khi bị dính phải:

• Khi tiếp xúc với mắt:
  • Khi hóa chất bắn vào mắt, người bị nạn sẽ có cảm giác kích ứng mạnh, đỏ mắt, chảy nước mắt liên tục và đau rát. Nếu không xử lý kịp thời, hóa chất ăn mòn giác mạc có thể dẫn đến tổn thương vĩnh viễn, thậm chí mất thị lực (đặc biệt khi tiếp xúc với xút ăn da, axit sulfuric, amoniac…).

• Khi tiếp xúc với da:

  • Hóa chất tiếp xúc với da có thể gây kích ứng nhẹ (đỏ, ngứa, mẩn đỏ) hoặc nghiêm trọng hơn là bỏng hóa chất, hoại tử mô nếu tiếp xúc lâu. Các hóa chất ăn mòn mạnh như axit clohidric (HCl), natri hydroxit (NaOH) có thể phá hủy da nếu không xử lý kịp thời.

• Khi hít phải hơi của hóa chất:
  • Hít phải hơi hóa chất có thể gây kích ứng đường hô hấp, dẫn đến ho, khó thở, buồn nôn, chóng mặt.
  • Tiếp xúc với hóa chất độc hại như clo, amoniac, benzen trong thời gian dài có thể gây tổn thương phổi, viêm phế quản, hen suyễn hoặc ung thư phổi.

>>> Xem thêm: Sự Cố Tiếp Xúc Với Axit H2SO4

• Khi nuốt phải hóa chất:
  • Gây phỏng rát, đau rát vùng miệng, thực quản, nôn mửa, đau bụng, tiêu chảy.
  • Nếu nuốt phải hóa chất ăn mòn với nồng độ cao thì có thể tổn hại nghiêm trọng nội tạng, xuất huyết nội hoặc ăn mòn tế bào đến cơ thể.

Những sai lầm thường gặp khi xử lý hóa chất

Dù đã có các hướng dẫn an toàn, nhiều người vẫn mắc sai lầm khi xử lý sự cố liên quan đến hóa chất, làm tăng mức độ nguy hiểm. Dưới đây là những lỗi phổ biến cần tránh:

• Dùng khăn hoặc bông gòn lau hóa chất thay vì xả nước ngay lập tức → Điều này có thể khiến hóa chất thấm sâu hơn vào da hoặc mắt, gây tổn thương nghiêm trọng hơn.
• Tự ý sử dụng thuốc nhỏ mắt mà không có chỉ định của bác sĩ → Một số thuốc nhỏ mắt có thể phản ứng với hóa chất còn sót lại, làm tình trạng tệ hơn.
• Cố gắng nôn sau khi nuốt phải hóa chất mà không có hướng dẫn y tế → Hành động này có thể làm hóa chất tiếp xúc lại với thực quản và gây tổn thương nghiêm trọng hơn.
• Thổi khí mạnh vào vết bỏng hóa chất → Có thể làm hóa chất bay hơi và ảnh hưởng đến đường hô hấp.
• Không tháo bỏ quần áo bị dính hóa chất ngay lập tức → Hóa chất có thể thấm qua vải và tiếp tục gây tổn thương da.

💡 Lời khuyên: Khi gặp sự cố, hãy tuân thủ hướng dẫn sơ cứu tiêu chuẩn và liên hệ ngay cơ sở y tế để được hỗ trợ kịp thời.

Xử Lý Khi Bị Dính Hóa Chất

Trường hợp tiếp xúc với mắt:

• Khi bị dính hóa chất vào mắt thì việc đáp ứng nhanh chóng và chính xác là rất quan trọng để giảm thiểu tổn thương:
  • Bước 1: Tháo ngay kính áp tròng (nếu có) để tránh hóa chất bám chặt vào giác mạc.
  • Bước 2: Xả nước sạch liên tục vào mắt ít nhất 15 phút, giữ mắt mở rộng để rửa trôi hóa chất. Nước ấm hoặc nước muối sinh lý sẽ tốt hơn nước lạnh.
  • Bước 3: Không tự ý dùng thuốc nhỏ mắt nếu chưa có chỉ định của bác sĩ.
  • Bước 4: Nếu mắt vẫn đau rát, đến ngay cơ sở y tế để kiểm tra giác mạc.
• Ngay sau khi rửa mắt, cần gọi điện cho bác sĩ hoặc cơ sở y tế để được điều trị và kiểm tra tình trạng.
• Tránh sử dụng bất kỳ giải pháp nào mà không có hướng dẫn từ bác sĩ hoặc nhân viên y tế.
• Sau khi điều trị, nên đeo băng bảo vệ hoặc băng cuốn quanh đầu để giữ cho mắt không bị tiếp xúc với ánh sáng mạnh cũng như ngăn việc chà xát hay cọ vào mắt.

Trường hợp tiếp xúc với da:

• Rửa ngay vết thương dưới vòi nước sạch từ 15 – 20 phút để loại bỏ hóa chất.
• Nếu là hóa chất axit → Trung hòa bằng nước pha bicarbonate.
• Nếu là hóa chất kiềm (xút, amoniac) → Trung hòa bằng nước pha dấm hoặc chanh.
• Loại bỏ quần áo bị dính hóa chất, tránh để hóa chất lan rộng trên da.
• Nếu có vết thương hở, dùng gạc sạch băng lại và đến cơ sở y tế.
• Xác định loại hóa chất và áp dụng biện pháp phù hợp để trung hòa:
  • Nếu bỏng là do acid: Rửa vết bỏng bằng nước có pha bicarbonat.
  • Nếu bỏng là do kiềm: Rửa bằng nước có pha dấm hoặc chanh.
  • Phải tháo bỏ ngay quần áo bị dính hóa chất. Khi tháo, cần lưu ý bảo vệ tay của người tháo để tránh bị dây hóa chất.
• Sau khi xác định đã loại bỏ phần hóa chất bị dính mà vết thương chảy nhiều máu, thì lấy ngay băng vải y tế hoặc chiếc áo sạch để quấn lại nhằm cầm máu.
• Các biện pháp trên sẽ giúp giảm đau và nguy cơ tổn thương lâu dài do bỏng hóa chất. Tuy nhiên, sau khi sơ cứu, cần đưa người bị bỏng đến cơ sở y tế gần nhất để được kiểm tra và điều trị tiếp.

Trường hợp tiếp xúc qua hô hấp:

• Rời khỏi khu vực nhiễm độc ngay lập tức.
• Mở cửa sổ, quạt thông gió để loại bỏ hơi độc.
• Không dùng nước rửa mặt ngay lập tức, tránh kích thích đường hô hấp.
• Nếu khó thở, cần cấp cứu ngay lập tức.
• Nếu cảm thấy bị ngạt thở hoặc kích ứng phế quản dữ dội thì hãy gọi ngay dịch vụ cấp cứu hoặc hỏi mọi người xung quanh để nhận sự giúp đỡ y tế. Nếu có thể, nhờ người khác gọi số cứu thương cho bạn.
• Nếu bạn đang mặc quần áo hoặc mang theo vật dụng bị dính hóa chất, hãy tháo chúng ra để bảo vệ cơ thể của mình khỏi tiếp xúc với hóa chất hay tiếp tục hít phải hơi.
• Tránh sử dụng bất kỳ loại thuốc hoặc biện pháp chữa trị nào mà không có sự hướng dẫn cụ thể từ nhân viên y tế.

Trường hợp nếu vô tình nuốt phải:

• Liên hệ với dịch vụ cấp cứu hoặc gọi số cứu thương để nhận được sự giúp đỡ y tế chuyên nghiệp nhanh chóng.
• Trong hầu hết các trường hợp, không nên tự ý nôn mửa sau khi nuốt phải hóa chất. Việc này có thể làm tăng nguy cơ gây tổn thương cho thực quản và cơ thể.
• Theo dõi và ghi nhớ các triệu chứng và các thông tin về loại hóa chất đã nuốt phải để cung cấp cho nhân viên y tế khi họ đến.
• Nếu cảm thấy đau rát dữ dội thì hãy uống nhiều nước nhất có thể để giảm bớt tình trạng.
• Không tự y lấy thuốc hoặc chữa trị mà không có sự hướng dẫn cụ thể từ nhân viên y tế.
• Cố gắng giữ bình tĩnh và không lo lắng quá mức. Khi nhân viên y tế đến, cung cấp thông tin chi tiết về loại hóa chất đã nuốt phải và tuân thủ mọi hướng dẫn từ họ.

Cách phòng tránh sự cố hóa chất

Để giảm thiểu rủi ro khi làm việc với hóa chất, cần đảm bảo các nguyên tắc lưu trữ an toàn sau:

• Sắp xếp hóa chất theo nhóm tính chất (axit, bazơ, dung môi hữu cơ, chất oxy hóa…) để tránh phản ứng hóa học nguy hiểm.
• Bảo quản hóa chất trong tủ chuyên dụng, có nhãn mác rõ ràng và kèm theo bảng hướng dẫn an toàn (MSDS).
• Không lưu trữ hóa chất dễ bay hơi hoặc dễ cháy gần nguồn nhiệt, ánh sáng mặt trời hoặc khu vực có nhiều người qua lại.
• Kiểm tra định kỳ hạn sử dụng của hóa chất, tránh sử dụng hóa chất quá hạn có thể gây nguy hiểm.
• Đào tạo nhân viên về quy trình lưu trữ hóa chất an toàn, giúp hạn chế nguy cơ rò rỉ hoặc nhầm lẫn trong quá trình sử dụng.

Có thể bạn quan tâm:

• Điều chế HCL trong công nghiệp
• Điều chế NaOH trong công nghiệp
• Bảng giá hóa chất công nghiệp

Hướng dẫn sơ tán khi xảy ra rò rỉ hóa chất lớn

• Khi xảy ra rò rỉ hóa chất nguy hiểm, cần thực hiện các bước sau để đảm bảo an toàn:
  • Ngắt tất cả các thiết bị điện trong khu vực để giảm nguy cơ cháy nổ.
  • Di chuyển tất cả nhân viên ra khỏi khu vực bị ảnh hưởng, tránh hít phải hơi hóa chất độc hại.
  • Kích hoạt hệ thống báo động hoặc gọi ngay đội ứng cứu khẩn cấp.
  • Nếu có thể, sử dụng vật liệu hấp thụ như đất sét, cát hoặc vật liệu chống tràn để kiểm soát rò rỉ.
  • Đóng chặt cửa ra vào và mở hệ thống thông gió để giảm nồng độ hóa chất trong không khí.
  • Liên hệ với cơ quan môi trường để hướng dẫn cách xử lý hóa chất bị rò rỉ đúng cách.

Cách xử lý hóa chất tràn đổ theo từng loại

Xử lý hóa chất tràn đổ đúng cách giúp giảm nguy cơ tai nạn. Tùy vào loại hóa chất, cần áp dụng các biện pháp sau:

• Axit (H2SO4, HCl, HNO3…): Dùng bột vôi hoặc bicarbonate để trung hòa, sau đó lau sạch bằng nước.
• Bazơ (NaOH, KOH…): Sử dụng dung dịch giấm hoặc axit yếu để trung hòa, sau đó làm sạch bề mặt.
• Dung môi hữu cơ (xăng, dầu, cồn…): Dùng cát hoặc đất sét để hấp thụ, sau đó thu gom và xử lý theo quy định môi trường.
• Chất oxy hóa mạnh (clo, hydrogen peroxide…): Hạn chế tiếp xúc với nhiệt, dùng chất hấp thụ phù hợp và xử lý theo hướng dẫn chuyên biệt.

Cách Phòng Tránh Sự Cố Dính Hóa Chất

Dưới đây là một số cách phòng tránh sự cố với hóa chất trong phòng thí nghiệm:

• Tổ chức đào tạo an toàn hóa chất định kỳ cho nhân viên nhằm nâng cao nhận thức và kỹ năng xử lý tình huống khẩn cấp. Chương trình huấn luyện cần bao gồm:
  • Quy trình bảo quản và sử dụng hóa chất đúng cách để hạn chế rủi ro.
  • Các phương pháp xử lý sự cố như rò rỉ, tiếp xúc với da, mắt hoặc hít phải hơi độc.
  • Kỹ năng sơ cứu và liên hệ khẩn cấp khi xảy ra tai nạn hóa chất.
• Trang bị đầy đủ thiết bị bảo hộ cá nhân (PPE) cho nhân viên theo tiêu chuẩn an toàn lao động, bao gồm:
  • Kính bảo hộ chống hóa chất giúp bảo vệ mắt khỏi bắn tóe.
  • Găng tay chống hóa chất phù hợp với từng loại hóa chất cụ thể.
  • Quần áo bảo hộ chuyên dụng chống thấm và ăn mòn.
  • Khẩu trang hoặc mặt nạ phòng độc để giảm nguy cơ hít phải hơi hóa chất độc hại.
  • Giày bảo hộ chống trơn trượt và ngăn tiếp xúc trực tiếp với hóa chất.
• Tạo môi trường làm việc an toàn trong phòng thí nghiệm bằng cách:
  • Lắp đặt hệ thống thông gió và máy hút hơi để loại bỏ khí độc, giảm nguy cơ hít phải hơi hóa chất.
  • Bố trí không gian làm việc rộng rãi, thoáng đãng, tránh tập trung quá nhiều hóa chất trong cùng một khu vực.
  • Trang bị cảm biến khí độc để phát hiện rò rỉ hóa chất kịp thời.
• Thực hiện kiểm tra và bảo trì thiết bị định kỳ để đảm bảo an toàn khi làm việc với hóa chất:
  • Kiểm tra hệ thống máy hút hơi, bồn chứa, van, ống dẫn để phát hiện sớm rò rỉ hoặc hư hỏng.
  • Vệ sinh và thay thế ống nghiệm, lọ hóa chất theo quy định, tránh lẫn lộn hóa chất cũ và mới.
  • Ghi chép nhật ký bảo trì để đảm bảo các thiết bị được kiểm tra và bảo dưỡng đúng hạn.
• Duy trì vệ sinh phòng thí nghiệm để đảm bảo an toàn và hiệu quả làm việc:
  • Làm sạch bề mặt làm việc sau mỗi buổi thí nghiệm để tránh tồn dư hóa chất.
  • Thu gom và phân loại chất thải hóa chất theo quy định môi trường.
  • Đảm bảo không gian làm việc luôn gọn gàng, tránh hóa chất tiếp xúc với vật dụng không liên quan.
• Thực hiện thao tác với hóa chất an toàn theo hướng dẫn của nhà sản xuất:
  • Đọc kỹ nhãn hóa chất và tài liệu an toàn (MSDS) trước khi sử dụng.
  • Thực hiện thao tác chậm rãi, có kiểm soát, tránh làm đổ hoặc bắn hóa chất ra ngoài.
  • Kiểm tra dụng cụ chứa hóa chất trước khi sử dụng để đảm bảo không bị nứt vỡ.
  • Chú ý môi trường xung quanh, tránh tiếp xúc với nguồn nhiệt hoặc hóa chất khác có thể gây phản ứng nguy hiểm.
• Kiểm soát liều lượng hóa chất chính xác để đảm bảo an toàn:
  • Sử dụng thiết bị đo chuẩn xác để tránh quá liều hoặc pha chế sai tỷ lệ.
  • Không trộn lẫn hóa chất có khả năng phản ứng mạnh, tránh gây cháy nổ hoặc phát sinh khí độc.
  • Luôn sử dụng dụng cụ chuyên dụng để đo lường và pha chế hóa chất nhằm hạn chế sai sót.
• Xây dựng và triển khai kế hoạch ứng phó sự cố hóa chất để xử lý nhanh chóng trong các tình huống khẩn cấp:
  • Chuẩn bị bộ sơ cứu hóa chất bao gồm dung dịch trung hòa, bông gạc, nước muối sinh lý.
  • Xác định quy trình xử lý sự cố cho từng loại hóa chất nguy hiểm, đảm bảo nhân viên biết cách phản ứng kịp thời.
  • Đào tạo diễn tập thường xuyên để nâng cao kỹ năng phản ứng nhanh khi có sự cố.
  • Trang bị hệ thống cảnh báo và liên hệ khẩn cấp, giúp nhân viên báo cáo nhanh chóng trong trường hợp nguy hiểm.

Có thể bạn quan tâm:ZDHC là gì?

Lời Kết

Dựa trên các hướng dẫn được cung cấp, bài viết của chúng tôi đã phân tích cách xử lý từng tình huống khi bị dính hóa chất trong phòng thí nghiệm. Vì làm việc với hóa chất đòi hỏi sự cẩn thận và hiểu biết sâu rộng, vì vậy chúng tôi khuyên bạn nên trang bị đầy đủ kiến thức về cách sử dụng, bảo quản và đối phó với các tình huống sự cố liên quan đến sức khỏe và môi trường.

Từ bài viết hướng dẫn xử lý sự cố liên quan đến hóa chất, chúng tôi muốn giới thiệu một gợi ý về địa chỉ mua hóa chất chất lượng và giá cả phải chăng. Hóa chất Lộc Thiên là một trong những địa chỉ cung cấp hóa chất uy tín hàng đầu tại Việt Nam. Để biết thêm thông tin và đặt hàng, vui lòng liên hệ qua số điện thoại: 0979 89 1929.