Natri hiđroxit (NaOH), hay còn gọi là xút ăn da, là một hợp chất vô cơ, thuộc nhóm bazơ mạnh. Đây là một trong những hóa chất quan trọng và phổ biến nhất trong ngành công nghiệp hiện nay, đặc biệt trong sản xuất xà phòng, hóa chất tẩy rửa, xử lý nước, dệt nhuộm và chế biến thực phẩm.
Bài viết này sẽ giúp bạn giải đáp các thắc mắc như NaOH có màu gì? NaOH có tan trong nước không? Tính chất vật lý và hóa học của NaOH ra sao? Ứng dụng của NaOH trong công nghiệp và đời sống? Cùng khám phá ngay!
NaOH Màu Gì?
Màu sắc của NaOH phụ thuộc vào trạng thái tồn tại của nó:
- NaOH rắn: Có dạng tinh thể màu trắng, thường được sản xuất dưới hai dạng xút vảy và xút hạt.
- Dung dịch NaOH: Khi hòa tan trong nước, NaOH tạo thành dung dịch không màu, có tính kiềm mạnh và có thể ăn mòn nhiều vật liệu.
Một điều quan trọng cần lưu ý là NaOH có khả năng hấp thụ CO₂ trong không khí, tạo thành Na₂CO₃ (Natri cacbonat) trắng, có thể khiến bề mặt NaOH tiếp xúc với không khí lâu ngày xuất hiện lớp phủ màu trắng.

Tính Chất Vật Lý của NaOH
- Natri hiđroxit (NaOH) là một chất rắn kết tinh màu trắng, có khả năng hút ẩm mạnh và tan hoàn toàn trong nước tạo thành dung dịch kiềm mạnh.
- Các tính chất vật lý quan trọng của NaOH:
- Trạng thái: Ở 25°C, NaOH tồn tại dạng tinh thể trắng hoặc dung dịch không màu khi hòa tan trong nước.
- Điểm nóng chảy: 318°C, khi nóng chảy tạo thành chất lỏng nhớt.
- Điểm sôi: 1.388°C, NaOH có thể phân hủy khi tiếp xúc nhiệt độ cao.
- Tính tan: Hòa tan hoàn toàn trong nước, ethanol và glycerol nhưng không tan trong ether. Khi tan trong nước, giải phóng nhiệt lớn, có thể gây bỏng nếu không thao tác đúng cách.
- Tính dẫn điện: Dung dịch NaOH là một chất điện ly mạnh, do phân ly hoàn toàn thành ion Na⁺ và OH⁻, giúp dẫn điện tốt.

Tính Chất Hóa Học của NaOH
- NaOH là một bazơ mạnh, có khả năng phân ly hoàn toàn trong nước tạo ion hydroxit (OH⁻), làm quỳ tím chuyển xanh và phenolphtalein đổi màu hồng.
- Phản ứng quan trọng của NaOH:
- Phản ứng với axit mạnh:
- NaOH + HCl → NaCl + H₂O
- Đây là phản ứng trung hòa, tạo ra muối và nước.
- Phản ứng với kim loại lưỡng tính như Al, Zn:
- 2NaOH + Zn → Na₂ZnO₂ + H₂↑
- Phản ứng này giải phóng khí hydro.
- Thủy phân este (xà phòng hóa):
- C₃H₅(COOCH₃)₃ + NaOH → C₃H₅(OH)₃ + 3CH₃COONa
- Dùng trong sản xuất xà phòng.
- Phản ứng với axit mạnh:
Ứng Dụng của Natri hiđroxit trong Đời Sống
Ứng dụng trong công nghiệp
Natri hiđroxit là một hợp chất hóa học quan trọng với nhiều ứng dụng trong cuộc sống hàng ngày, đặc biệt là NaOH trong xử lý nước thải. Chất này giúp điều chỉnh độ pH và loại bỏ các tạp chất, mang lại hiệu quả tối ưu trong ngành công nghiệp xử lý nước.
- Điều chế xà phòng: NaOH là một thành phần quan trọng trong quá trình xà phòng hóa (saponification), trong đó nó tạo ra xà phòng từ các dầu và chất béo tự nhiên.
- Điều chỉnh pH: Là một chất bazơ mạnh, và thường được sử dụng để điều chỉnh pH trong nước cấp, hồ bơi, và trong sản xuất thực phẩm.
- Sản xuất giấy: Ngành công nghiệp sản xuất giấy sử dụng NaOH trong quá trình xử lý gỗ thô để làm mềm và phân tách sợi cellulose.
- Sản xuất dầu và mỡ: Xút được sử dụng trong quá trình thủy phân dầu và mỡ để sản xuất các sản phẩm như dầu ăn và glycerin.
- Sản xuất sản phẩm tẩy rửa: Do khả năng ăn mòn mạnh mẽ nên NaOH được sử dụng trong việc sản xuất sản phẩm làm sạch như chất tẩy rửa, chất tẩy cặn, chất tẩy bảo quản…
- Làm tơ sợi nhân tạo: sợi nhân tạo hoặc sợi cellulose, được NaOH loại bỏ và phân hủy lignin và cellulose từ nguồn nguyên liệu gốc tự nhiên như gỗ và cây trồng.
- Sản xuất dược phẩm: Natri hiđroxit cũng được sử dụng trong ngành dược phẩm để điều chỉnh pH trong quá trình sản xuất và làm thuốc.
- Khai thác dầu mỏ: Trong ngành công nghiệp dầu mỏ, Xút thường được sử dụng để điều chỉnh độ pH trong quá trình khoan dầu mỏ và tinh chế dầu mỏ. Trong quá trình này có mục tiêu loại bỏ acid và sulfur có trong dầu mỏ và các sản phẩm tinh chế của nó.
Có thể bạn quan tâm:
NaOH có độc không?
Vì NaOH có tính chất ăn mòn mạnh nên nó gây hại cho sức khỏe nghiêm trọng nếu tiếp xúc trực tiếp hoặc không đúng cách. Độc tính được NaOH thể hiện chủ yếu dựa vào cách nó tác động lên da, mắt và hệ tiêu hóa nếu tiếp xúc:
- NaOH có thể gây kích ứng, đỏ, chảy nước, và gây bỏng nếu tiếp xúc với da. Đối với tiếp xúc dài hạn hoặc nồng độ cao, nó có thể gây thương tổn nghiêm trọng cho da.
- Natri hiđroxit khi tiếp xúc với mắt, nó sẽ gây kích ứng, viêm nhiễm mắt và gây hại nghiêm trọng cho mắt, thậm chí có thể gây mù lòa.
- Nếu bị nuốt phải xút, nó có thể gây cháy nội tạng, ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa, và gây ra các vấn đề sức khỏe lâu dài.

Do đó, cần phải tuân thủ các biện pháp an toàn khi làm việc với NaOH, bằng cách đeo đồ bảo vệ cá nhân đầy đủ và làm việc trong môi trường có hệ thống thông gió tốt. Ngoài ra, nên cất giữ Natri hiđroxit ở nơi khô ráo và riêng biệt với những hóa chất khác.
Mua NaOH uy tín, chất lượng tại địa chỉ nào?
Tuy là một chất hóa học nguy hiểm, nhưng NaOH vẫn được dùng phổ biến trong nhiều ngành công nghiệp và cuộc sống hàng ngày. Và thông qua bài viết này chúng tôi hy vọng rằng bạn đã hiểu rõ hơn về NaOH, bao gồm NaOH màu gì, tính chất vật lý của NaOH, tính chất hóa học của NaOH, các ứng dụng của NaOH, và độc tính của hóa chất này. Hiện nay trên thị trường có nhiều công ty cung cấp sản phẩm này, vì vậy, việc chọn một nhà cung cấp đáng tin cậy để mua Xút NaOH là điều mà nhiều người chú trọng.
Một trong những lựa chọn đáng xem có thể là Hóa Chất Lộc Thiên đơn vị chuyên cung cấp các loại hóa chất công nghiệp, hóa chất xử lý nước và thí nghiệm, với nhiều năm kinh nghiệm cũng như được tin tưởng hợp tác bởi nhiều đối tác có tiếng. Để biết thông tin chi tiết và hướng dẫn mua dung dịch NaOH, Xút hạt, Xút vảy một cách nhanh chóng, bạn có thể truy cập trang web hoachatlocthien.com hoặc liên hệ HOTLINE 0979 89 1929 để được tư vấn bởi các chuyên viên chuyên nghiệp.

CÔNG TY TNHH ĐẦU TƯ PHÁT TRIỂN LỘC THIÊN
- Địa chỉ: 452/6B Tỉnh Lộ 10, P. Bình Trị Đông, Q. Bình Tân, TP.HCM
- Điện thoại: 028 6269 5669 - 028 6269 5662
- Website: hoachatlocthien.com
- Fax : 028 6269 5662 - HotLine: 0979 89 19 29
Chi nhánh và kho hàng
- Kho 1: Ấp Phước Hưng, X. Mỹ Xuân, H. Tân Thành, T. Bà Rịa - Vũng Tàu
- Kho 2: Phước Thái, X. Phước Bình, H. Long Thành, T. Đồng Nai
- Kho 3: KCN Tân Đông Hiệp B, Dĩ An, Bình Dương .
- Kho 4: KCN Hòa Khánh , Đà Nẵng
- Kho 5: KCN Ô Mô, Phường Phước Thới, Quận Ô Môn, Tp.Cần Thơ
- Kho 6: KCN Đại Đồng - Hoàn Sơn, X. Tri Phương, Tiên Du, Bắc Ninh
Tại sao NaOH có tính ăn mòn cao và có thể gây bỏng hóa học?
NaOH có tính ăn mòn cao vì nó là một bazơ mạnh, có khả năng phân ly hoàn toàn trong nước, tạo ra ion OH⁻. Những ion này phản ứng mạnh với các protein và chất béo trên da, phá hủy mô tế bào, dẫn đến bỏng hóa học nghiêm trọng.
Ngoài ra, khi hòa tan trong nước, NaOH tạo phản ứng tỏa nhiệt, có thể làm tăng nhiệt độ nhanh chóng và gây bỏng nặng nếu tiếp xúc trực tiếp với da hoặc mắt. Vì vậy, khi làm việc với NaOH, cần sử dụng kính bảo hộ, găng tay chống hóa chất và quần áo bảo hộ để tránh rủi ro.
NaOH có thể làm hỏng kim loại và các vật liệu nào?
NaOH có khả năng ăn mòn một số kim loại, đặc biệt là các kim loại có tính khử mạnh như nhôm (Al), kẽm (Zn), thiếc (Sn). Khi phản ứng với kim loại, nó tạo ra muối kim loại và giải phóng khí hydro (H₂), có thể gây nguy hiểm do dễ cháy nổ.
+ Ví dụ: 2Al+6NaOH+6H2O→2Na3AlO3+3H2↑
Ngoài kim loại, NaOH có thể làm hỏng các vật liệu hữu cơ như cao su, một số loại nhựa và vải cotton. Tuy nhiên, nó không ăn mòn thủy tinh và thường được bảo quản trong các bình nhựa chịu kiềm như polyethylene (PE) hoặc polyvinyl chloride (PVC).
NaOH có tác động gì đến môi trường nếu bị rò rỉ hoặc thải ra ngoài tự nhiên?
Nếu NaOH bị rò rỉ vào nguồn nước hoặc đất, nó có thể làm thay đổi pH của môi trường, gây ra hiện tượng kiềm hóa. Điều này có thể làm ảnh hưởng đến hệ sinh thái nước và đất, gây hại cho sinh vật thủy sinh và làm mất cân bằng sinh thái.
Tác động tiêu cực của NaOH đối với môi trường bao gồm:
+ Thay đổi độ pH nước, làm chết cá và các loài thủy sinh nhạy cảm.
+ Phản ứng với các khoáng chất trong đất, gây biến đổi hóa học và có thể làm mất chất dinh dưỡng quan trọng.
+ Gây nguy hiểm cho động vật và con người nếu tiếp xúc trực tiếp.
Vì vậy, khi xử lý rò rỉ NaOH, cần phải trung hòa bằng axit yếu (như axit citric hoặc axit acetic) trước khi thải ra môi trường.
NaOH có thể được sử dụng để tẩy rửa và làm sạch bề mặt nào?
NaOH là một thành phần quan trọng trong nhiều loại chất tẩy rửa công nghiệp nhờ khả năng hòa tan dầu mỡ, protein và cặn bẩn hữu cơ. Nó được sử dụng để làm sạch:
+ Đường ống và bể chứa trong nhà máy thực phẩm, giúp loại bỏ chất béo và dầu mỡ bám dính.
+ Bề mặt kim loại trong ngành xi mạ, giúp tẩy dầu trước khi mạ.
+ Sàn nhà, nhà bếp, dụng cụ nhà hàng nhờ khả năng tẩy mạnh.
+ Xử lý cặn bẩn trong hệ thống nước thải công nghiệp.
Lưu ý: Khi sử dụng NaOH để tẩy rửa, cần pha loãng đúng cách và sử dụng găng tay, khẩu trang, kính bảo hộ để tránh nguy cơ kích ứng da và hô hấp.
Tại sao NaOH được sử dụng trong sản xuất thực phẩm dù có tính ăn mòn mạnh?
NaOH được sử dụng trong chế biến thực phẩm với một số mục đích quan trọng nhưng luôn có kiểm soát chặt chẽ về liều lượng để đảm bảo an toàn:
+ Làm giòn thực phẩm: NaOH giúp tăng độ giòn của thực phẩm như bánh pretzel Đức bằng cách tạo phản ứng kiềm hóa trên bề mặt.
+ Loại bỏ vỏ thực vật: Được dùng để bóc vỏ cà chua, khoai tây và hạnh nhân trong công nghiệp thực phẩm.
+ Xử lý cacao và ô liu: Giúp giảm vị đắng, tạo ra hương vị đặc trưng.
+ Điều chỉnh độ pH trong sản xuất nước giải khát, gelatin và chế biến sữa.
Dù có ứng dụng trong thực phẩm, NaOH ở nồng độ cao có thể gây nguy hiểm nên cần tuân thủ các tiêu chuẩn an toàn thực phẩm của FDA (Hoa Kỳ) hoặc EFSA (Châu Âu).